O Krakowie

Historia Krakowa

Najstarsze ślady człowieka na terenie dzisiejszego Krakowa znaleziono m.in. w rejonie Wzgórza Wawelskiego i pochodzą one sprzed 50 tysięcy lat. Językoznawcy łączą nazwę „Wawel” ze staropolskim słowem „Wąwel”, które oznaczało wyniosłe miejsce otoczone mokradłami. Na Wawelu odkryto pozostałości budowli romańskich i przedromańskich m.in. rotundę Najświętszej Marii Panny (obecnie śś. Feliksa i Adaukta). Dzieje tego wzgórza, które dumnie „króluje” nad Krakowem były niezwykle trudne i burzliwe. Przez długie lata okupowały je obce wojska: austriackie, pruskie, rosyjskie i w końcu niemieckie.

Na przestrzeni wieków Krakowem wstrząsały wydarzenia, które miały ogromny wpływ na jego dalsze losy. Jednym z takim wydarzeń było zamordowanie biskupa Stanisława ze Szczepanowa przez króla Bolesława Śmiałego w XI wieku. Później Stanisław ze Szczepanowa kanonizowany w XIII wieku został jednym z patronów Polski i patronem archidiecezji krakowskiej, a jego grób w katedrze wawelskiej stał się Ołtarzem Ojczyzny.

Innym przełomowym wydarzeniem w historii Krakowa była lokacja miasta, której 5 czerwca 1257 roku dokonał książę Bolesław Wstydliwy na wiecu w Koperni. Wtedy wytyczono Rynek Główny oraz odchodzące od niego ulice o układzie szachownicowym. Jednak usytuowanie niektórych budynków np. kościoła Mariackiego i kościoła św. Wojciecha ewidentnie wskazuje na to, że budowle te istniały już przed lokacją miasta.

Jednym z symboli Krakowa stały się średniowieczne mury obronne, które wznoszono  stopniowo od czasów panowania księcia Leszka Czarnego. Wielkie zasługi dla otoczenia miasta murami położyli królowie: Wacław II Czeski, Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki. Do Krakowa prowadziło siedem bram wjazdowych. Pod koniec XV wieku jako wzmocnienie murów związane z zagrożeniem najazdem tatarskim dobudowano barbakan, który jest swego rodzaju ewenementem na skalę światową. Niestety w XIX wieku podjęto decyzję o rozebraniu i wyburzeniu znajdujących się w opłakanym stanie murów – jedyny ocalały do dziś fragment to Brama Floriańska z przylegającymi do niej trzema basztami i barbakanem. Na miejscu pozostałej części murów powstała kolejna „wizytówka” Krakowa – Planty, czyli pas zieleni ciągnący się wokół Starego Miasta. Z biegiem lat Planty stały się jednym z ulubionych miejsc spacerowych i miejsc spotkań mieszkańców krakowian.

Ogromne znaczenie dla miasta miało założenie przez króla Kazimierza Wielkiego w 1364 roku Akademii Krakowskiej – pierwszej wyższej uczelni w Polsce oraz późniejsze odnowienie jej dzięki zapisowi testamentowemu królowej Jadwigi – wielkiej dobrodziejki uniwersytetu. Wraz z uniwersytetem pojawili się w Krakowie studenci, czyli żacy – stanowili oni bardzo specyficzną grupę, często hałaśliwą i niesforną. Miasto nieraz miewało z nimi problemy. Z żakami wiąże się wiele często już zapomnianych legend, historii i tradycji. Jak chociażby pucheroki, czyli zwyczaj chodzenia przebranych żaków po domach w Niedzielę Palmową, gdzie w zamian za śpiewanie pieśni i recytowanie wierszy dostawali od gospodarzy jedzenie albo historia Nawojki – pierwsze dziewczyny, która w męskim przebraniu wbrew obowiązującemu zakazowi odważyła się studiować na uniwersytecie.

Niestety od przełomu XVI i XVII wieku Kraków zaczął podupadać, a znaczenia miasta sukcesywnie malało. Niewątpliwy wpływ na to miało przeniesienie siedziby dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy za czasów panowania Zygmunta III Wazy.

W XVII miasto zostało mocno zniszczone podczas Potopu Szwedzkiego, wiele krakowskich kościołów zrównano wówczas z  ziemią, a później odbudowano w obowiązującym wówczas barokowym stylu. Dlatego to właśnie barok jest najpopularniejszym stylem architektonicznym w Krakowie, mimo że wiele barokowych kościołów ma dużo starszą historię.

Kraków na przestrzeni wieków „obrósł” w rozmaite historie i legendy. Wystarczy wspomnieć legendy o Kraku – założycielu miasta; smoku wawelskim; Wandzie, która Niemca nie chciała i rzuciła się w fale Wisły; dwóch braciach, którzy rywalizowali ze sobą podczas budowy wież kościoła Mariackiego; najazdu tatarskiego, podczas którego zabito hejnalistę; tajemniczych skarbach ukrytych ponoć w podziemiach Pałacu Krzysztofory, stopce królowej Jadwigi odciśniętej na ścianie kościoła na Piasku, czy gołębiach, które bywają czasem prawdziwą plagą dla mieszkańców Krakowa.

Nie ulega wątpliwości, że Kraków jest miastem szalenie ciekawym z bardzo bogatą historią, mnóstwem tradycji i przeuroczych zakątków. Jednak z pewnością nie jest miastem idealnym i ma też swoje ciemne strony. Niektórzy potrafią uwydatnić wady Krakowa i jego mieszkańców, jak na przykład robił to Jan Izydor Sztaudynger w swoich przewrotnych i ironicznych fraszkach.

Nie brakuje w Krakowie lokalnych ciekawostek i charakterystycznych elementów, z którymi koniecznie trzeba się zapoznać i których koniecznie trzeba spróbować przyjeżdżając do miasta, takich jak chociażby: wysłuchanie hejnału z wieży mariackiej, spróbowanie obwarzanka nazywanego tutaj bajglem, zjedzenie zapiekanki „U Endziora” z „okrąglaka” na Placu Nowym, lodów z najbardziej znanej krakowskiej lodziarni przy ulicy Starowiślnej czy smażonej kiełbaski z budki obok Hali Targowej.

Kraków to także miasto kultury; miasto, w którym każdy może znaleźć coś dla siebie. Odbywają się tutaj cykliczne festiwale oraz imprezy plenerowe taki jak: słynne krakowskie „Wianki”, coroczny Festiwal Kultury Żydowskiej czy Noc Muzeów.

Kraków najlepiej zwiedzać z przewodnikiem. Żaden papierowy przewodnik nie zastąpi osoby, która z wieloletnim doświadczeniem opowiada o historii i ciekawostkach Krakowa. Tutaj możesz sprawdzić ofertę i cennik – Przewodnik Kraków cennik.